Wat is een gebedstouw?

Extra informatie over het gebedstouw (geschiedenis, betekenis en symboliek) en daarnaast nog in het kort over de rozenkrans en de misbaha ter voorbereiding op de spirituele avond (29 april, SOJP Mor Yakub)

Uit de hagiografie (Verhalen uit heiligenlevens)
Over de ontstaansgeschiedenis van het gebedstouw bestaan veel verhalen. Het lijkt er dan ook op dat deze techniek op verschillende plaatsen tegelijk in ontwikkeling was. Uit de hagiografie van St. Antonius lezen we een theologische betekenis; St. Antonius de Grote, één van de grondleggers van het kloosterleven, begon de traditie van het gebedstouw. St. Antonius begon het gebedstouw te knopen om het in zijn dagelijkse gebedsroutine te gebruiken. Allereerst begon hij met het knopen van een leren gebedstouw , dit deed hij met een simpele knoop. Bij elke knoop bad hij: ‘Kyrie Eleison’ (Heer, heb genade), maar de duivel kwam constant op dat moment om de knoop los te maken. Op een dag kreeg hij een visioen van de Moeder Gods, die hem liet zien hoe hij een knoop moest maken zodat de duivel de knoop niet los kon maken. St. Antonius moest op zo een manier de knopen binden, waardoor het knopen zelf voortdurend het teken van het Kruis maakte. De duivel kon de knopen nu niet meer losmaken, omdat de duivel overwonnen is door het teken van het Kruis. De symboliek van het gebedstouw is dus een herinnering aan de overwinning van het kruis!

Een ander verhaal vertelt ons over een monnik genaamd Paulus. In de 4e eeuw leefde monnik Paulus in de woestijn in Egypte. Elke dag bad hij 300 gebeden. Om ze te tellen, legde hij 300 steentjes op zijn schoot. Vervolgens legde hij ze één voor één terzijde, terwijl hij het Jezus gebed reciteerde ‘’Heer Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij, een zondaar’’. Andere monniken deden dit ook, wat tot problemen leidde. Want wat als de monnik op pad moest? Nam hij dan alle stenen mee? St. Pachomius huldigde het gebedstouw in voor deze monniken. Door dit gebedstouw konden monniken voortaan overal en altijd bidden zonder de noodzaak om een zak vol steentjes met zich mee te brengen. Het gebedstouw maakte het mogelijk om voortaan het Jezusgebed onophoudelijk te bidden, zoals de apostel Paulus ons leert in 1 Thessalonicenzen 5:17 ‘Bid onophoudelijk’.

Gebruik
Natuurlijk is het zo dat we ook zonder het gebedstouw kunnen bidden, maar het kan ons vooral helpen bij het ontwikkelen van een levende gebedsdiscipline. Deze gebedsdiscipline is niet alleen voor heiligen uit het verleden of voor monniken, maar voor ieder die dichter tot God wil komen. Het is geen amulet of iets dergelijks met magie of bezwerende krachten. Integendeel zelfs, het is een puur Orthodox heilig object, dat alleen mag worden gebruikt voor het bidden en niks anders. We gebruiken het gebedstouw om in het geheim te bidden. Door de eeuwen heen werd dit traditionele gebed gereciteeerd op elke knoop: ”Heer Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij, een zondaar”.

Echter wordt niet alleen het Jezusgebed gebruikt maar ook andere constant herhalende gebeden mogen worden gezegd, zoals: Heer, heb genade. Heer, red mij. Heer, help mijn ongeloof. Kom, Heer Jezus. Het is geen mantra, maar op een diepere manier met je geest de woorden proberen te begrijpen.

Symboliek
Erg interessant is ook het symboliek van zo’n gebedstouw. Het gebedstouw is meestal gemaakt van wol, wat de kudde van Christus symboliseert. Daarnaast is traditionele kleur van het gebedstouw zwart, wat het rouwen om onze zondes symboliseert. Tegenwoordig wordt het gebedstouw gemaakt in een grote verscheidenheid aan kleuren met vele verschillende betekenissen.

De rozenkrans
De rozenkrans is het gebedssnoer van de Rooms katholieke kerk. Het is later ontstaan dan het Orthodoxe gebedstouw. Dus als Syrisch Orthodoxe gelovigen kennen we deze traditie niet.

De misbaha
Onze gelovigen kennen de misbaha als een speeltje, vooral voor ouderen. Echter is de misbaha een islamitisch gebedstouw en geen speeltje.